Theo số liệu từ Vụ Thanh toán, đến đầu tháng 5/2019, đã có 29 đơn vị trung gian thanh toán (ví điện tử) được cấp phép, với khoảng gần 5 triệu ví điện tử liên kết với tài khoản ngân hàng. Năm 2018, giá trị giao dịch của ví điện tử có doanh số khoảng hơn 91.000 tỷ đồng, con số này được cho là quá khiêm tốn so với tiềm năng thị trường.

Từ những ví điện tử đầu tiên như Momo, Bankplus, Mobivi, Vimo cho tới những cái tên mới góp mặt sau này như AirPay, ZaloPay, Ví Việt, VINID, ViettelPay đều đang chật vật trong cuộc đua giành thị phần.

Tại Hội nghị lấy ý kiến đóng góp vào dự thảo sửa đổi Thông tư 39 về quản lý dịch vụ trung gian thanh toán mới đây, ông Phạm Tiến Dũng cho biết, thực tế các ví điện tử chưa đóng góp nhiều vào thị trường thanh toán. Kỳ vọng vào ví thì rất lớn, nhưng đóng góp chưa được bao nhiêu. Số dư bình quân của ví ở mức rất thấp, chỉ trên dưới 100.000 đồng, doanh nghiệp hoạt động ví lớn nhất cả năm có khoảng 60 triệu giao dịch, giá trị giao dịch bình quân lớn nhất cũng chỉ 5 triệu đồng. Cá biệt có công ty ví rất lớn nhưng giao dịch bình quân chỉ xoay quanh 200.000 đồng, giao dịch qua ví điện tử rất nhỏ so với giao dịch của ngân hàng.

“Có đơn vị ví sau 3 năm phát triển chỉ có 7 ví điện tử, có đơn vị thì giao dịch qua ví hầu như không có, thực tiễn này cho thấy nhiều ví điện tử mở ra nhưng hoạt động rất chật vật. Đối với dịch vụ chuyển tiền, do dịch vụ chuyển tiền online giờ các ngân hàng làm quá tốt, nên mục tiêu hỗ trợ chuyển tiền điện tử cũng chưa có ví nào triển khai thành công và chưa có giao dịch nhiều”, ông Dũng cho hay.

Chỉ một số ít ví điện tử hoạt động tốt. Ảnh minh họa Internet

Hiện Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang xây dựng thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư 39/2014/TT-NHNN về dịch vụ trung gian thanh toán. Dự thảo thông tư có nhiều quy định cụ thể để quản lý hoạt động trung gian thanh toán và ví điện tử trong đó đáng chú ý bao gồm việc áp dụng hạn mức giao dịch qua ví điện tử (tối đa không quá 20 triệu đồng/ngày và 100 triệu đồng/tháng đối với cá nhân; 100 triệu đồng/ngày và 500 triệu đồng/tháng đối với tổ chức), yêu cầu người dùng phải khai báo thông tin cá nhân khi mở ví và không được mở quá 1 ví điện tử tại một tổ chức cung ứng dịch vụ. Đồng thời, Dự thảo cũng giữ nguyên quy định yêu cầu tất cả các giao dịch nạp - rút tiền của ví điện tử phải thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng. Bên cạnh đó, các tổ chức cung ứng dịch vụ phải có công cụ cho phép NHNN theo dõi hệ thống và các số liệu giao dịch.

Theo đại diện Vụ Thanh toán (cơ quan chủ trì soạn thảo) cho biết, việc sửa đổi các quy định như trên là để ví điện tử phát triển phù hợp hơn với yêu cầu của thị trường, việc giới hạn hạn mức giao dịch còn để ngăn ngừa các hoạt động trái pháp luật diễn ra, nhất là liên quan đến các đơn vị chấp nhận thanh toán. Các ví điện tử phải rà soát lại các đơn vị chấp nhận thanh toán, không để đơn vị chấp nhận thanh toán không hề bán hàng hóa dịch vụ nhưng vẫn phát sinh giao dịch, hoặc có đơn vị có bán dịch vụ nhưng không xuất hóa đơn hợp lệ. Sắp tới sau khi Thông tư sửa đổi chính thức được ban hành sẽ phải rà soát lại tất cả hoạt động của các đơn vị trung gian thanh toán.

Đối với quy định bắt buộc ví iện tử phải liên kết với một tài khoản ở ngân hàng, kèm theo những quy định về cơ chế xác thực thông tin người dùng, quy định giới hạn về hạn mức giao dịch trong ngày, trong tháng cũng là để tránh bị kẻ gian trục lợi qua ví điện tử. Theo đại diện Vụ Thanh toán, thời gian qua có những món tiền bị kẻ gian lấy cắp thông qua chiếm đoạt tài khoản ví điện tử nhưng không thể thu hồi được, do các ví điện tử chưa làm đúng cơ chế xác thực thông tin người dùng. Khi bị kẻ gian lấy cắp tiền qua tài khoản ngân hàng, rồi chuyển tiền từ ngân hàng vào ví điện tử. Nếu các ví điện tử làm đúng chắc chắn thu hồi được số tiền gian lận, nhưng nếu các ví làm không đúng quy trình thì không thể thu hồi được. Thực tế thời gian qua đã có nhiều kẻ gian trục lợi, lừa đảo người dùng rồi sau đó chuyển tiền lòng vòng từ ngân hàng vào ví điện tử mà không thể truy tìm được kẻ gian. Nên bằng quy định mới, NHNN yêu cầu rõ ràng, để các cổng ví điện tử không làm đúng không được.